Tussen de motor van een handgeschakelde auto en de versnellingsbak zit een koppeling, een mechanisme dat bestaat uit meerdere onderdelen. Zonder deze koppeling zou je niet kunnen optrekken, schakelen en stoppen. Deze koppeling slijt en op een gegeven moment is deze aan vervanging toe, maar wanneer?

Hoe werkt de koppeling?

Allereerst even kort een uitleg hoe deze enkelvoudige, droge plaatkoppeling van de auto werkt:

Onderdelen koppeling: vliegwiel, koppelingsplaat, drukgroep, druklager

Hoe werkt koppeling van een auto: de onderdelen

  • Aan de motor zit een (tweemassa)vliegwiel vast, een zware plaat die verbonden is met (de krukas van) de motor, en trillingen van de motor dempt.
  • Tegen het vliegwiel zit de koppelingsplaat gedrukt. Dit is een dunne ronde schijf die aan beide zijden voorzien is van een voering die wrijving genereert. Deze plaat is verbonden met de ingaande as van de versnellingsbak.
  • Daar overheen zit de drukgroep, die bij een opgekomen koppelingspedaal de koppelingsplaat stevig tegen het vliegwiel aan drukt met een sterke veer.
  • Daar op zit het druklager, die de veer van drukgroep met behulp van een hefboom indrukt als je het koppelingspedaal indrukt en er zo voor zorgt dat de koppelingsplaat los komt van het vliegwiel en je kunt schakelen.
Koppelingsset Renault DCi

Koppelingsset met tweemassavliegwiel, koppelingsplaat, drukgroep en druklager (Renault Mégane II DCi)

Wanneer is een koppeling versleten?

De slijtage van de koppeling hangt heel erg af van het gebruik (veel korte stukjes rijden, caravan trekken etc.), maar vanaf zo’n 150.000 – 200.000 km kun je normaliter te maken krijgen met een versleten koppeling. Er is geen lampje in de auto dat aangeeft dat je koppeling versleten is. Symptomen dat een koppeling aan vervanging toe is zijn: een motor die toeren maakt zonder dat je auto versnelt in de versnelling, een hoog aangrijpend koppelingspedaal, een zwaar koppelingspedaal of een moeizaam schakelende versnellingsbak. Wacht niet te lang met een bezoek aan de garage bij koppelingsklachten. Als je te lang wacht kun je gevolgschade ondervinden of zelfs stranden.

Hieronder een video van Kia, waarin het vervangen van de koppeling visueel wordt gemaakt. Duidelijk wordt o.a. dat een monteur ook met een kleine auto als de Kia Picanto ruim 3 uur zoet kan zijn met deze klus.

Wat kost het vervangen van een koppeling?

Meestal worden bij het vervangen van de koppeling naast de koppelingsplaat ook de genoemde drukgroep en druklager vervangen*. Deze onderdelen slijten namelijk mee, en dan kunnen ze beter in één keer vervangen worden als de monteur toch alles open heeft liggen (o.a. de versnellingsbak moet gedemonteerd worden). De kosten van de genoemde onderdelen zijn afhankelijk van het type auto, maar de meeste kosten gaan zitten in de arbeidsuren. De hoeveelheid werk die een automonteur nodig heeft voor een auto verschilt per autotype. Er zijn diverse sites te vinden waar je een indicatie kunt krijgen van de kosten bij onafhankelijke garages (dealer is meestal duurder). Enkele voorbeelden voor een (minimale) kostenindicatie:

  • BMW 318i uit 2010 (achterwielaangedreven): 400 – 500 euro
  • Toyota Aygo 1.0 12V uit 2010 (voorwielaangedreven): 550 – 650 euro
  • Volkswagen Golf 1.4 TSI uit 2010 (voorwielaangedreven): 850 – 975 euro

Dit is een indicatie voor koppelingsset, uurloon, milieutoeslag en BTW op het moment van schrijven. Helaas zijn er ook vaak andere onderdelen aan vervanging toe (bijv. het tweemassavliegwiel), en dan kunnen de kosten (veel) hoger uitvallen. Tip: de aanschaf van een koppelingsset is online vaak een stuk goedkoper, bijvoorbeeld bij Mijnautoonderdelen.nl

* De mogelijke oorzaken van koppelingsproblemen zijn uiteenlopend. Dit artikel is dan ook niet bedoeld als diagnose, maar meer als theoretische kennisdeling. Raadpleeg een garage voor een goede diagnose en oplossing.

Lees ook: Hoe werkt een turbo?, of hoe werkt een roetfilter? en Wat is een homokineet?